Yanıltıcı Emir (Spoofing) Nedir? Yanıltıcı Emir Neden Verilir? Yanıltıcı Emire Karşı Nasıl Önlem Alınır?
Kripto para arz talep dengesinin değişmesine yol açan durumlardan biri olan yanıltıcı emirlerdir. Aslında gerçekte verilmemiş fakat yatırımcıyı yanıltmak için verilen emirler sayesinde piyasa manipüle edilir. Bu manipülasyon yöntemini kullanan yatırımcılar büyük kazançlar elde ederken küçük yatırımcılar zarar etmektedir. Çoğu ülke bu yöntemi yasaklamıştır.
Yanıltıcı Emir (spoofing) Nedir?
Yanıltıcı emir (spoofing), alım satım yapan bir kişinin piyasa tarafından gerçekleştirilmesi amacı gütmeden sahte alım satım emirleri vermesini içeren bir tür manipülasyondur. Yanıltıcı emir kullanımı, yapay bir arz/talep algısı yaratarak piyasayı ve varlık fiyatlarını manipüle etmek amacıyla genellikle algoritma ve botlar aracılığıyla yapılır.
Bu botlar, otomatik olarak verdikleri alım veya satım emirlerini, gerçekleşmeye yaklaştıklarında iptal ederler. Yanıltıcı emir kullanımı Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık da dahil olmak üzere başlıca birçok piyasada yasal değildir.
Yanıltıcı Emir Neden Verilir?
Kripto para piyasası dahil tüm piyasalarda, varlık fiyatlarını etkileyen en önemli faktörlerden biri yatırımcı duyarlılığıdır.Yatırımcıların yükseliş veya düşüş beklentisi, alım veya satış yapma eğilimlerini de etkileyeceğinden dolayı, varlık fiyatlarını belirleyen en önemli faktörlerden biridir.
Yanıltıcı emir, piyasa duyarlılığını etkileyebilecek sahte bir alım veya satış baskısı oluşturmak amacıyla verilir. Aktif bir piyasa algısı oluşturmak isteyen yatırımcılar, verdikleri ve iptal ettikleri aynı büyüklükte emirler ile hacmi yanıltıcı bir şekilde artırırlar.
Yanıltıcı emir verenlerin amaçları uzun vadeli olabildiği gibi, anlık da olabilir. Yatırımcılar en fazla parayı genellikle türev piyasalarında ve marjlı pozisyonlar ve vadeli işlem pozisyonlarıyla kazanır. Piyasayı manipüle eden yatırımcılar, pozisyonlarının likide edilmesini önleyerek bu pozisyonlardan ciddi kâr edebilirler.
Yanıltıcı emrin işe yaraması için, emri verenin piyasayı etkileyebilecek kadar yüksek sermayeye sahip olması gerekir. Yanıltıcı emir veren yatırımcılar, piyasa ortalamasının üzerinde emirler vererek hem fiyatı etkileyebilecekleri algısını oluşturur, hem de bu emirlerin gerçek yatırımcılar tarafından gerçekleştirilme ihtimalini azaltırlar.
Diğer yandan beklenmedik fiyat hareketleri, yanıltıcı emir verenlerin planını bozabildiği için, yüksek dalgalanmanın görüldüğü dönemler bu işlemi gerçekleştirmek için son derece risklidir. Örneğin kısa pozisyon sıkışması sonucu yaşanan ralliler veya uzun pozisyon sıkışması sonucu görülen piyasa çöküşleri yanıltıcı emirlerin aniden gerçekleştirilmesiyle sonuçlanabilir.
Yanıltıcı Emir Yasal Mıdır?
Yanıltıcı emir kullanımı çoğu ülkede olduğu gibi Amerika Birleşik Devletleri’nde de yasa dışıdır. ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC), hisse senedi ve emtia piyasalarındaki yanıltıcı emir kullanımlarının kontrolünden sorumludur.
Vadeli işlemler piyasasında iptal edilen emirleri, bu işlem sıkça tekrarlanmadığı sürece yanıltıcı emir olarak belirlemek oldukça zordur. Bu nedenle düzenleyici kurumlar; potansiyel yanıltıcı emir kullanımına yönelik ceza kesmeden ya da suçlama yapmadan önce emirlerin altında yatan niyeti de dikkate alır.
