Web 3.0 nedir? Web 1.0 ve 2.0’dan farkı nedir? Hayatımızı Nasıl Etkileyecektir? Kripto Paralarla Benzerlikleri Nelerdir?

Web 3.0 internetin açık blockchain ağlarına dayanan, merkeziyetsiz ve birey odaklı sürümüdür. Web 3.0, interneti merkezi otoriteleri ortadan kaldırarak izne veya güvene dayalı olmayan bir biçime sokmayı amaçlar.

Bu bakımdan Bitcoin (BTC) gibi açık blockchain ağlarının finans alanında gerçekleştirdiği devrimle Web 3.0 arasında bir benzerlik kurabiliriz. Kripto varlıkların altında yatan blockchain teknolojisi, banka gibi çeşitli aracılara olan ihtiyacı rafa kaldırarak katılmak için herhangi bir izin gerektirmeyen bir sistem oluşturmuş ve gerekli olan güveni PoW ve PoS gibi mutabakatlarla sağlamaktadır.

İnternetin ortaya çıktığından bugüne kadar geçirdiği aşamaları üç parçaya ayırabiliriz. Bunlar Web 1.0, Web 2.0 ve Web 3.0’dir.  Web 3.0’ı tam anlamıyla anlamamız için diğer iki versiyonu da bilmemiz gerekmektedir.

Web 1.0 ve Web 2.0

Web 1.0

Yaklaşık olarak 1990 ile 2004 yılları arasındaki dönemdeki interneti ifade eden Web 1.0, salt okunabilir internet sitelerinden oluşmaktaydı. Yani HTML kullanılarak oluşturulan internet siteleri yalnızca bilgi sunuyor, değişim ve ekleme yapmaya izin vermiyordu.

İçerikler veritabanı yerine statik dosya sistemlerinden sağlanıyor ve genellikle web geliştiricileri tarafından oluşturulan internet sitelerinde, katılımcılar yalnızca içerik tüketici konumunda bulunmaktaydı.

Web 2.0

Web 2.0 ise Web 1.0 ‘a kıyasla çok daha interaktif ve sosyal bir internet versiyonudur. Geliştirme ve oluşturma  sürecine katılmak için geliştirici olma zorunluluğunu ortadan kalkmıştır. Web 2.0’da birçok uygulama, herkesin üretici olabileceği biçimde yapıldı.

YouTube, Facebook ( Meta)  gibi sosyal medya platformlarının ortaya çıktığı bu dönemde bu dönemdir. Web 1.0’da sadece tüketici konumunda bulunan kullanıcılar da içerik üretebilmeye ve bu içerikleri paylaşabilmeye başladı. Veritabanları, sunucu tarafı işleme gibi yeniliklerle statik olan internet, dinamik bir hale dönüştü.

İnternetin bu dönemine hakim olan şirketler sorunsuz bir kullanıcı deneyimi sunmuştur, ancak bu durum verilerin merkezi oluşumlarda toplanması sorununu doğurmuştur. Kullanıcılarına verilerinin nasıl saklanacağı hakkında söz hakkı vermeyen bu sistem; kullanıcılardan topladıkları verileri reklamlar için kullanmaya başlamıştır, Bu durumun veri sızıntısı ve toplanılan verilerin ticari amaçla satılması gibi başka büyük dezavantajları da bulunmaktadır.

Web 3.0

Yaklaşık olarak 2010’dan itibaren günümüze değin olan Web 3.0 döneminde bilgisayarlar da insanlar gibi veri okuyabilir ve bu verileri analiz edebilirler. Bu durum kullanıcıların ihtiyaçlarına ve isteklerine yönelik içerik dağılımı yapabilmeye imkan verir.

Yapay zeka, blockchain, sanal gerçeklik ve nesnelerin interneti gibi birçok yeni teknolojinin hayatımıza girdiği Web 3.0’ın temelinde merkeziyetsizlik, bireysellik, sahiplik hakkı ve gizlilik gibi değerler yer almaktadır.

Web 3.0’da uygulama oluşturan geliştiriciler, bu uygulamaları tek bir sunucuda çalıştırmak ve verileri tek bir veritabanında saklamayı tercih etmezler. Bunun yerine ağı oluşturan herkes tarafından yönetilen blockchainler üzerinden uygulamalarını geliştirirler.

Merkeziyetsiz olan bu sistem, verilerin sızdırılmalarını veya reklam amaçlı satılmalarının önüne geçer. Bu avantajlara ek olarak sansüre karşı dayanıklılık sağlar ve kullanıcı gizliliğinin artmasını sağlar.

Web 3.0’ın  Blockchain ve Kripto Paralarla Olan İlişkisi

Web 3.0, blockchain teknolojisinin temelinde yer alan merkeziyetsizlik, şeffaflık, açıklık ve kullanıcı gizliliği gibi birçok değerle ortak bir amaca sahiptir. Bu nedenle Web 3.0’deki birçok uygulama geliştirilirken, blockchain teknolojisinden faydalanılabilir.

Ethereum ve Solana gibi akıllı sözleşme oluşturma imkanı sunan proje ve teknolojiler, aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak, şirketlerin faaliyetlerini daha hesaplı bir şekilde sürdürmelerine imkan verebilir.

Web 3.0 döneminde sahiplik haklarını korumada NFT’ler de faydalı birer araç olarak kullanılabilir. Telif hakları, satın alınan sanat eserleri  ve koleksiyonluk eşyalar gibi birçok şeyin mülkiyet hakkı, NFT’ler ile korunabilir.