Altcoin lideri Ethereum‘un kurucusu Vitalik Buterin, ultra güvenli bir blockchain (blok zincir) oluşturmak için bir çözüm önerisinde bulundu. İyimser toplamalar ile ZK toplamalar arasındaki klasik tartışmayı yorumlayan Buterin, her iki dünyanın da en iyilerinden yararlanan hibrit bir model fikrini ortaya attı.
Toplamalar (rollups) arasındaki tartışma
Toplamalar, blok zinciri ölçeklenebilirliğini iyileştirmeyi amaçlayan katman 2 çözümleridir. Bunlar, bir dizi işlemi tek bir işlemde birleştirebilir ve nihai bir bakiye gönderebilir. Şu anda, Ethereum en iyi ihtimalle 20-30 TPS civarında işleyebilmektedir. Toplamalar, işlemlerin hızını birçok kez artırabilir ve bu da ağların daha güvenli ve daha verimli olmasını sağlayacaktır.
İki ana toplama türü vardır: iyimser toplamalar ve ZK toplamaları. İyimser toplamlar, aksi kanıtlanana kadar tüm işlemlerin doğru olduğunu varsayan iyimser bir duruşa sahiptir. Orijinalliklerini kontrol etmeden tüm işlemleri tek bir işlemde birleştirirler. Daha sonra herkese gerçekliğe karşı çıkması için bir son tarih verir. Öte yandan, ZK toplamalar her işlemin gerçekliğini doğrudan kontrol eden bir yapıya sahiptir.
ZK toplama sistemleri daha güvenli olsa da, genellikle üretilmesi pahalıdır. Ethereum kurucusu Vitalik Buterin ise bu sorunu çözmeye çalışıyor.
Buterin’in planı ne?
Buterin’in planı her iki dünyanın da en iyisini birleştirmeyi hedefliyor. İyimser toplamaları ve ZK toplamalarını birleştiren bir özet oluşturma fikrini ortaya attı. Deneyimli ismin planına göre, bir blok zinciri bir blok yayınlayacak. Ardından zincir, meydan okumayı göndermek için 24 saat bekleyecek. Blok sorgulaması yoksa, bir tür ZK kanıtı olan bir ZK-SNARK yayınlanacak.
Herhangi bir işlemin gerçekliğine itiraz edilirse, karar iyimser toplama, sıfır bilgili toplama ve blok zincirinin genel liderliği arasındaki istişare yoluyla verilecek. İyimser toplama ile ZK toplaması arasındaki herhangi bir anlaşmazlık ise yönetim tarafından çözülecek. Toplamalar şu anda Ethereum ekosisteminde çok sıcak bir konu. Polygon kısa süre önce Ethereum ana ağıyla da uyumlu olan herhangi bir akıllı sözleşmeyle uyumlu sıfır bilgili bir EVM başlattığını duyurdu. Polygon’un duyurusundan sonra Matter Labs And Scroll da zkEVM’lerini duyurarak bu alanda faaliyetlerini başlattı.
Buterin tarafından yapılan bu açıklamalar yatırımcılar için de oldukça önemli. Ethereum veya farklı bir blok zincirinin bu denli bir gelişmeyi benimsemesi değeri üzerinde de etki gösterebilir.
