Kripto Sözlük
2FA (two factor authentication): Two factor authentication yani iki faktörlü doğrulama sistemi iki farklı bileşenin kullanımı ile kullanıcının kimliğini doğrulama sistemidir.
51% Attack(%51 Saldırısı): Blokzinciri üzerinde çalışan Bitcoin veya diğer bir kriptoparanın hash gücü oranının yarı seviyesinden yükseği olan %51’e sahip kişi veya kişilerin sistemi, işlemleri değiştirebilecek, bozabilecek şekilde etkilemesine denir.
Adres: Adres, coinlerin veya tokenların transfer edilebildiği ya da akıllı sözleşmelerin bulunduğu yeri tanımlayan dijital bir benzersiz tanımlayıcıdır.
Airdrop: Aiirdrop ICO tamamlandıktan sonra tokenları bie grup token holderlara dağıtma işlemidir.
Algoritmik trading: Otomatikleştirilmiş algoritmalar ya da önceden programlanmış trading talimatları kullanarak yapılan bir trading metodudur.
Akümülasyon: Kriptopara fiyatının yükseliş ya da düşüş dalgalanmaları olmadan bir süre dar bir fiyat aralığında hareket etmesini ifade eder.
Altcoin: Bitcoine alternatif olan diğer coinlerden bahsedilirken kullanılır.
Arbitraj: Platformlar arasındaki fiyat farklarından faydalanarak, fiyatın düşük olduğu platformdan alıp, fiyatın yüksek olduğu platformda satış yapma işlemlerini ifade eder.
ATH(All Time High): Bir kripto paranın ulaştığı en yüksek değer.
ATL(All Time Low): Bir kripto paranın düştüğü en alçak değer.
Bagholder: Bir pump and dumpın ardından düşen varlığı tutan yatırımcıya denir.
Bearish: Bir piyasanın ve piyasadaki finansal değerlerin düşmesine neden olabilecek haber, olay, kişi ve söylemleri ifade eder.
Bullish: Bir piyasanın ve piyasadaki finansal değerinin yükselmesine neden olabilecek haber, olay, kişi ve söylemleri ifade eder.
Block: Blockchainin en önemli parçalarından biri olan bloklar, önceki başka bir blok tarafından kaydedilmemiş en sonki işlemi kaydeden değiştirilemez veri dizileridir.
Blockchain: En başta Bitcoin işlemleri için tasarlanan bir distributed ledger yani “dağıtık defter” teknolojisidir. Bir veritabanıdır. Bu veritabanında sürekli artan blokları kaydeden liste bulunur.
Circulating supply (Dolaşımdaki arz): Market içinde dolaşımda olan coin miktarına denir.
Coin: Kendisine ait bir blokzinciri platformuna sahip olan ve bir projeden bağımsız olarak faaliyet gösterebilen, bir ödeme methodu olarak kullanılabilen para birimi benzeri dijital değer temsilini ifade eder.
Coin burn: Bir coin yakımı, kripto paraların tokenlarını bir public adrese gönderme olayıdır. Bu olay geri dönüştürülemez bir olaydır çünkü gönderilen adresin private keyleri ulaşılmazdır.
Cold storage(Soğuk depo): İnternete bağlı olmadan kripto paraları saklamaya yarayan elektronik cihazdır.
Cold wallet(Soğuk cüzdan): Soğuk depo teknolojisini kullanan dijital cüzdandır.
Consensus: Blokzinciri üzerindeki katılımcıların işlemlerin geçerliliği ve defterlerin birbirlerinin kopyaları olduğuna dair fikir birliğine varmalarını ifade eder.
DAO: Decentralized Autonomous Organization, merkeziyetsiz iş modellerini destekleyen teknolojiler geliştirmek için para toplama fonları oluşturan bir organizasyondu.
Decentralized: Kontrolün tek merkezden gerçekleşmediği, dağıtık ve bağımsız yapıyı ifade eder.
DAPP (decentralized application): Bir dapp Ethereum gibi merkeziyetsiz bir P2P ağında çalışan uygulamadır.
Distributed ledger(Dağıtık defter): Dağıtık defter, verileri kaydeden ve depolayan ve birden fazla site, kurum ve/veya coğrafya arasında coğrafi olarak yayılmış bir ağ üzerinden mutabakata dayalı olarak paylaşılan ve senkronize edilen dijital bir sistemdir.
Ether: Ether, hesaplar arasında aktarılabilen ve gerçekleştirilen hesaplamalar için Ethereum düğümlerini telafi etmek için kullanılan bir kripto para birimi belirtecidir.
Fiat para: Fiat para, özünde hiçbir değeri olmayan ve bir kararla para birimi haline getirilen, geri alınamayan paradır.
Fork: Bir blokzincirin teknik değişiklik ya da bir zorunluluk nedeniyle birden fazla kola ayrılması.
FOMO: FOMO, “Fear of Missing Out” yani kaçırma korkusunun kısaltılmış halidir. Birinin, bir olayın şu anda gerçekleşmesi ve o olayın içinde bulunamıyor, fırsatı kaçırıyor gibi hissetmesinde dolayı oluşan endişeli halini belirtir. Örneğin Bitcoin artarken pozisyon tutmaması ve o tutmuyorken pozisyonun değerinin artmaya devam etmesi. Bunun sonucunda FOMOya kapılıp bir pozisyon açması.
FUD: Korku (Fear), Belirsizlik (Uncertainty) ve Şüphe (Doubt)’un baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Coin veya token fiyatının düşmesini isteyen biri veya bir grup birey tarafından kasıtlı olarak teşvik edilen olumsuz duyguları tanımlar.
FUDster: FUD yayan bir kişidir.
Gas: Gaz, bir işlemi gerçekleştirmek için Ethereum ağı tarafından ne kadar işlem yapılması gerektiğinin bir ölçümüdür; Daha yüksek Gaz fiyatlarına sahip işlemlere şebeke tarafından öncelik verilir.
Gas Limit: Gaz limiti, bir kullanıcının Ethereum ağındaki belirli bir işlem için harcamak istediği maksimum Gaz miktarıdır.
Gas Price: Gaz fiyatı, Ether cinsinden bir Gaz biriminin fiyatıdır.
Gwei: Ether’in bir nominal değeri ve popüler bir Gaz ölçüm birimidir.
1 Ether = 1000000000 Gwei.
Halving (Yarılama): Bir coinin veya tokenin, toplam arzını korumak için kazılı blok başına ödülleri azaltma(yarıya indirme) işlemidir.
Hard Cap: Yaratılacak maksimum coin sayısıdır. Örneğin 21.000.000 Bitcoin
Hard Fork: Geliştiriciler, eski ve yeni sürüm arasında kalıcı uyumsuzluklar yaratacak şekilde kodda değişiklik yapılması gerektiğine karar verir. Buna Hard Fork adı verilir.
Hash Function: rastgele boyuttaki verileri sabit bir boyuttaki verilerle eşleştirmek için kullanılan tek yönlü bir algoritmadır.
Hashrate: Hash fonksiyonlarının(Hash Function) yürütüldüğü hızı belirtir.
HFT (Higher Frequency Trading): Çok sayıda al-sat son derece yüksek hızlarda işlemek için gelişmiş sistemler kullanan bir al-sat şeklidir.
HODL: Kripto para birimi topluluğunda bir kripto para birimini satmak yerine tutmak için kullanılan argo bir terimdir; aynı zamanda “Sevgili hayat için bekle(Hold On for Dear Life)”ın kısaltması olarak da yorumlanabilir.
Hot Storage (Sıcak Depo): Sıcak depolama, kripto para birimlerini depolayan ve internete bağlı elektronik bir cihazdır.
Hot Wallet (Sıcak Cüzdan): Sıcak cüzdan, sıcak depolama teknolojisini kullanan dijital bir cüzdandır.
KYC (Know Your Customer): Kara para aklamayla mücadele düzenlemelerine uymak için bankacılık müşterilerinin kimliğini belirlemeye ve doğrulamaya yönelik bir dizi ilkedir.
Ledger : Ekonomik işlemleri kaydetmek ve toplamak için kayıt tutma sistemidir.
Market Capitalization (Market Cap.): Bir projenin tokenlarının veya dolaşımdaki coinlerin toplam değerini belirtir.
Max Supply (Maksimum Arz): Kriptoparanın üretilmiş ya da üretilecek toplam adedini ifade eder. Üretim adedi sınırlandırılmış kriptoparalar daha değerli kabul edilir ancak bazı kriptoparalar sınırsız olarak üretilebilir.
MetaMask: Dapps’e erişmek için bir tarayıcı uzantısıdır; bu nedenle dijital cüzdan olarak da kullanılabilir.
Miner: Madenci.
Mining: Madencilik. Madencilik işlemleri doğrulayarak ve PoW göstererek blok zinciri gibi bir DLT sisteminde yeni blok oluşturma sürecini ve bunun sonucunda yeni oluşturulan madeni paralar, jetonlarla ödüllendirilme sürecini tanımlar.
Mooning: Aşırı bir fiyat artışı geçiren bir token veya coin sürecidir, “aya gitmek”. Fiyatın astronomik seviyelere çıkacağı anlamına gelmektedir.
On chain: Bir işlemin blok zinciri gibi dağıtılmış bir ledgerde gerçekleştiğini ve böylece durumu doğrulanır onaylanmaz oraya yansıtıldığını belirten bir işlemin özelliğidir.
P2P: Tüm katılımcıların eşit derecede ayrıcalıklı ve eşdeğer katılımcılar olduğu gerçeğini açıklayan merkezi olmayan bir sistem kalitesidir.
Parachain: Blockchain’in daha basit bir şeklidir. Parachain’in en önemli özelliklerinden biri, yaptığı hesaplamaların doğası gereği relay chain’den bağımsız olmasıdır.
PoS (Proof of Stake): Ağ katılımcılarının “kilitlenmesini” gerektiren bir konsensüs sürecidir. ‘stake’, ‘oy vermek’ ve sahip olduğu ağ konsensüsünü oluşturmak için ağda kısa bir süre için kullanılan belirli miktarlarda coin veya token tutmalarıdır.
Pre-Sale: Ön satış.
Pump & Dump: Pump fiyatın pompalanması yani ani yükselmesi anlamına gelirken, dump fiyatın çakılması yani ani bir şekilde düşmesi anlamına gelir.
Relay Chain: Bağlı parachainlere güvenlik sağlayan ve aralarında güvenli mesaj geçişi sağlayan bir blok zinciridir.
Satoshi Nakamoto: Bitcoin geliştiren bir kişi veya bir grup kişi tarafından kullanılan bir takma
Scam: Dolandırıcılık. Başka bir kişiyi hakkından mahrum etmek ve hukuka aykırı bir kazanç sağlamak için kasıtlı bir aldatma ve dolayısıyla dürüst olmayan bir plandır.
Shilling: Bir kripto para biriminin reklamını yapan birinin sürecidir.
Shitcoin: Hiçbir maddi veya manevi değeri olmayan kripto paradır.
Stable coin: Sabit fiyattaki kripto paralardır, genellikle alım satım işlemleri için kullanılırlar. Örneğin USDT.
Staking: Kriptoparaların satın alınarak bir süreliğine cüzdanda tutulması ve işlemleri doğrulamak için cüzdanın açık tutulmasını ifade eder.
Testnet: Geliştiriciler tarafından test aşamasında kullanılan, alternatif niteliğinde olan ve maddi değer taşımayan blokzincirini ifade eder.
Token: Dağıtık defter teknolojisinin kriptoparalar haricinde bir diğer uygulama örneği olarak ortaya çıkmıştır. Mevcut bir blokzinciri üzerinde bir proje ekosistemi içerisinde belli bir değer veya faydayı temsil eden dijital kripto varlıkları ifade eder. Ethereum’un akıllı sözleşmeleri üzerinde üretilen projeler buna örnek olarak verilebilir.
Total Supply (Toplam miktar): Bir kriptoparanın piyasada işlem gören toplam adedini ifade eder.
Transaction (İşlem): Bir blokzincirinde kripto paralar ile gerçekleştirilen herhangi bir işlemi ifade eder.
Transaction Fee (İşlem ücreti): Kripto para transferlerinde işlemlerin güvenilir ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlayan madenciye işlem mukabilinde verilen ücreti ifade eder
Volatile (Hareketli Fiyat): Düzensiz olarak yükselen ve alçalan kriptopara fiyat hareketlerini ifade eder.
Volatility (Fiyatlardaki Dalgalanma): Düzensiz olarak yükselen ve alçalan kripto para fiyat hareketlerini ifade eder.
Wallet (Cüzdan): Kripto paraları depolamak için kullanılan, gizli anahtarları saklayan cüzdan oluşumunu ifade eder.
Whitepaper: Kripto para arzında bulunan bir proje ekibinin, projenin teknik detaylarını ve ekip olarak edindikleri misyon ve vizyonu yol haritaları ile beraber ortaya koyan dokümanı ifade eder.
Zero Confirmation Transaction (Onaylanmamış işlem): Transfer gerçekleştikten sonra işlemin henüz madenci tarafından onay almadığını ifade eder.