Tıpkı banka hesabınızdan para transfer ettiğinizde belirli bir ücret ödediğiniz gibi, para göndermek veya Ethereum ağında akıllı bir sözleşme yürütmek için bir ücret (ağ ücreti veya gas ücreti olarak adlandırılır) ödemeniz gerekir. Bunu, Ethereum ağını kullanmak için bir geçiş ücreti ödemek gibi de düşünebilirsiniz.
Gas nedir?
Gas kelimesini ilk kez duyan bir kişi bunu arabaya yakıt doldurmak gibi bir anlama çıkarmaktadır. Bununla birlikte, terimin kripto para birimleri dünyasında özel bir anlamı bulunur. Kripto paralarda gas, işlemleri gerçekleştirmek için gerekecek olan ve harcanacak hesaplama çabasını ifade etmektedir.
Ethereum’da bir işlem yapmak veya akıllı bir sözleşme yürütmek için bir gas ücreti ödemeniz gerekir. Hangi cüzdanı kullanırsanız kullanın, işlem yaparken her zaman gas için ayrıca ödeme yapmanız gerekecektir.
Örnek bir senaryoda bir arkadaşınıza biraz ETH göndermeniz mi gerekiyor? Bu işlem gas gerektirecektir. Paranızı Compound aracılığıyla ödünç vermek istediğinizde yine bu işlem de gas gerektirir. Son ayların en trend konularından biri olan NFT ürünlerinden satın almak için de yine bir miktar gas ücreti karşınıza çıkacaktır. Kısacası, kripto para dünyasında vazgeçilmez terimlerden biri olduğunu söylemek mümkündür.
Bu kavramı daha rahat anlatmak adına, bir aracın yola uyguladığı baskı ne kadar büyük olursa, sürücünün ödemek zorunda olduğu ücretin de o kadar büyük olacağını söyleyebiliriz. Bu noktada 18 tekerlekli dev bir araç için geçiş ücretleri motosikletçilere göre çok daha yüksektir. Aynı şekilde, Ethereum işlemi de ne kadar karmaşıksa, gas komisyonu da yine o kadar yüksek olacaktır.
Gas limiti nedir?
Gas komisyonları, yalnızca 0,00000001 ETH olan Gwei’de listelenir. 1 cent 0.01 dolar olduğu için Gwei’yi peni olarak düşünebilirsiniz. Yapmak istediğiniz her işlem için, işlemi gerçekleştirmek için ne kadar komisyon ödemek istediğinizi belirlemeniz gerekir.
Belirli bir işlemde ödemek istediğiniz maksimum gas miktarına gas limiti denir. Ayrıca, her işlem için gas fiyatını da girmeniz gerekir. Gas limiti x gas fiyatı = gas tarifesi gibi bir hesaplama kullanabilirsiniz. Neyse ki MetaMask ve birçok popüler kripto para cüzdanı, işlemin ne kadar hızlı onaylanmasını istediğinize bağlı olarak ayarlanacak yaklaşık gaz oranını size otomatik olarak hesaplamaktadır.
Gas ücretleri nereye gidiyor?
Gas ücretini biraz kavramaya başlayan birçok kişinin aklına, “Daha yüksek bir gas oranı belirlersem işlemim neden daha hızlı onaylanacak?” şeklinde bir soru gelmektedir.
Ethereum ağına bir işlem gönderdiğinizde, aynı zamanda işlem göndermek isteyen başkalarıyla rekabet edersiniz. Örneğin, siz arkadaşınıza Ethereum gönderirken, Almanya’daki biri Uniswap’ta işlem yapıyor olabilir. İki kişi de aynı anda işlemlerini gerçekleştirmeye çalışacaktır. Ancak bir Ethereum bloğuna devasa bir işlem yığını dahil edilemez ve her 13 saniyede bir yalnızca yeni bloklar üretilmektedir. Aslında, her blok sadece 12,5 milyon birim gas içerir. Bu, işlemlerini bir sonraki bloğa dahil etmek için hepsinin birbiriyle rekabet ettiği anlamına gelir. Bir bloğa yalnızca sınırlı sayıda işlem dahil edilebildiğinden talep yüksek olduğunda ve arz sınırlı olduğunda, fiyatın artması gerekir. Peki madencilerin işlemleri daha önce nerede onaylıyorlar? Bu işlemler, “memory pool”un kısaltması olan mempool’a gider. Mempool, gönderilen ancak henüz doğrulanmayan tüm işlemlerin bulunduğu yerdir. Kısacası mempool, doğrulama bekleyen bir kuyruktur da diyebiliriz. Madenciler, kötü niyetli olmadıklarından emin olmak için işlemleri yürütmeden önce doğrulayarak, bir sonraki mempool bloğuna hangi işlemlerin dahil edileceğini seçerler.
“Peki neden madenciler benim mempool işlemimi öncelikli olarak diğerlerine tercih etsinler?” Çünkü onlara daha fazla para ödeyeceksiniz! Sistemin genel olarak mantığının bu şekilde işlediğini söylemek mümkündür.
Madenciler, kullanıcıların işlemi göndermeden önce belirlediği gas oranının ne kadar yüksek olduğuna bağlı olarak bir sonraki bloğa hangi işlemlerin dahil edileceğini seçer. Gas tarifesi ne kadar yüksek olursa, bir madencinin işleminizi bir sonraki bloğa dahil etme olasılığı o kadar yüksek olur. Blok alanı için bu zaman çerçevesinde gas oranlarını ayarlayarak herkesle rekabet ettiğiniz için rekabetin devreye girdiği yer burasıdır.
