Bu yazımızda, blok gezgini (block explorer) sisteminin ne olduğunu, neden kullanıldığını ve bu sistemlerin nasıl çalıştığını sizlere aktaracağız.
Blok gezgini, kripto para birimlerinin ve blockchain teknolojisinin bir nevi Google’ıdır. Kullanıcıların, işlem miktarı, fonların kaynağı, hedefi ve işlem durumu dahil olmak üzere belirli cüzdan adresleri ve blok zincirlerindeki işlemlerle ilgili çeşitli ayrıntılara erişim imkanı sağlar.
Zengin listeler ve gizli mesajlar dahil olmak üzere işlemler, cüzdanlar ve blok zincirlerle ilgili hemen hemen tüm verileri almak için blok gezginleri kullanılabilir.
Blok gezgini (Blockchain explorer) nedir?
Aşağıdaki resimde, blockchain gezginindeki yeni işlemleri gösteren bir liste yer alıyor:
Blok gezgini, blok zincirinden çeşitli verileri almak için bir API ve bir blok zinciri düğümü kullanır. Ardından da arama verilerini düzenlemek ve kullanıcı verilerini aranabilir bir biçimde sunmak için bir veritabanı kullanmaktadır.
Kullanıcı girdileri, gezginde aranabilir ifadelerdir ve bunlar daha sonra veritabanındaki sıralı bir tabloda aranmaktadır. Gezgin, yukarıdaki görselde olduğu gibi blok zincirinden gelen verileri bir tablo biçiminde listeler. Çoğu kullanıcı için, blok zinciri gezgini, son zamanlarda çıkarılan bloklar veya blok zincirinde yakın zamanda yürütülen işlemler hakkındaki verileri aramanıza ve analiz etmenize imkanı sunar. Temel olarak, bir kripto para projesi madenciliğe tabi tutulmuş ise size canlı bir blok akışı ve ayrıca bloklarla ilgili verileri gösterebilirler.
Blok gezginlerinin bazı özellikleri de şu şekildedir:
1) Her cüzdan adresinin işlem geçmişini kontrol etme: Her cüzdan adresini kontrol etmemize ve blockchain şeffaflığını iyileştirmemize olanak tanır.
2) Alıcı adreslerini kontrol etme ve adresleri değiştirme: İşlemin alıcı adresine ek olarak, işlem ücretine çok fazla giriş yapılmasını önlemek için kriptoyu bağışçıya iade eden çıktı olan değişiklik adresini görebilirsiniz. Yine bu da işlem şeffaflığını artıran önemli bir özelliktir.
3) Günün en büyük işlemini arama: Bazı gezginler bu özelliği desteklemektedir.
4) Mempool durumunu kontrol etme: Blok zincirindeki onaylanmamış işlemleri detaylarıyla birlikte kontrol etmemizi sağlar.
5) Çifte fiyat olaylarını araştırma: Bazı gezginler blok zincirinde kaç tane çifte fiyat işleminin gerçekleştiğini bulmayı desteklemektedir.
6) Yetim ve eski blokları kontrol et: Bunlar, madencilikten sonra bile üst blok zincirine dahil olmayan ve ana blok zinciri bilinmeyen bloklardır. Yetim bloklar, ebeveynleri bilinen ancak henüz bilinen en yüksek zincire dahil edilmemiş olanlardır.
7) Belirli bir bloğu bulan veya keşfeden havuzu veya kişiyi araştırma: Farklı bireyler ve madencilik grupları (bilgisayar kaynaklarını kripto para madenciliği yapmak için bir araya getiren gruplar), herhangi bir blok zincirindeki blokları kullanmak için rekabet eder ve gezginler bunların kim olduğunun bulunmasına izin verir.
8) Genesis bloklarını kontrol etme: Belirli bir zincirde ilk çıkarılan bloğun kim tarafından çıkarıldığını ve diğer ayrıntılarını bulabilirsiniz.
9) Kullanıcıların işlem maliyetlerini, blok zinciri zorluğunu, hash oranını ve diğer verileri görüntülemesine izin verir.
Neden blok gezgini kullanmalısınız?
Blockchain cüzdanları farklı türde veriler sağlayabilir, ancak görünüm, cüzdan tarafından yönetilen anahtarlarla ilgili verilerle sınırlıdır. Gezginler, belirli bir blok zincirindeki tüm cüzdanlarda yapılan işlemlerle ilgili verileri görüntülemek için kullanılabilir.
- Şeffaflık: Bakiyelerinizi ve akıllı sözleşme adreslerindeki harcamalarınızı, kullanıcılar bir İlk Para Teklifine (ICO) katılıyormuş gibi kontrol edebilirler.
- Birine kripto para göndermeden önce cüzdan adresinin blok zincirinde geçerli olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.
- İşlemin doğru kişi tarafından gönderilip gönderilmediğini kontrol edebilirsiniz. Bu, o kişiye kripto para birimi aracılığıyla gönderdiğiniz bir tür halka açık kanıta sahip olmak gibidir. Cüzdandaki varlıkların sahipleri borsada bakiyelerini kontrol edebilirler.
- Blok gezginleri, henüz onaylanmamış veya onaylanmış işlemlerde neyin yanlış olduğunu ve onay aşamalarını açıklamaya yardımcı olabilir.
- Bu sistem, kullanıcının işlemin veya gazın mevcut fiyatını bilmesine yardımcı olur ve bu nedenle gelecekteki işlemler için gaz giderlerini planlamaya yardımcı olacaktır.
- Bazen bir grubun ne zaman bir işlem madenciliği yaptığını bilmek yardımcı olur ve gelecekteki madencilik faaliyetleri için daha fazla bilgi işlem kaynağına yatırım yapıp yapmamaya karar vermede yardımcı olabilir. Bu, kullanıcı geliştiricilerin kripto para birimlerini düzgün bir şekilde göndermek, almak ve depolamak için çalışırken cüzdanlarını programlamalarına yardımcı olacaktır.
- Gezginler, örneğin diğer araçların doğru çalıştığını doğrulamak için verileri ve bilgileri doğrulamak amacıyla düğümler gibi diğer yazılımlarla birlikte kullanılabilir.
Blok gezgini nasıl çalışır?
Blok gezgini, her blok zincirini aranabilir bir formatta ve tablolarda içeren bir veritabanı kullanarak çalışır. Bu nedenle, gezgin ilk önce o blok zincirindeki tüm verileri almak için düğüm arayüzü üzerinde çalışacaktır. Verileri yükledikten sonra da kolayca erişilebilir tablolarda onları saklar.
En son işlemleri toplar, belirler ve aranabilecek tanımlanmış kategorilere göre sıralar. Örneğin, cüzdan adresli işlem kimlikleri, zengin cüzdanlar, bakiyeler vb.
Gezgin ayrıca bilgi aramak için bir kullanıcı arabirimi sağlar. Teknoloji açısından, gezgin ilişkisel veritabanı, SQL veritabanı ve API kullanabilir. Her blok zincirinin birçok dağıtılmış düğümden oluştuğunu zaten biliyor olabilirsiniz. Her düğüm, blok zincirindeki verileri doğrudan okuyabilir, son işlemin ayrıntılarını ve çıkarılan blokları ve diğer verileri alabilir. Daha sonra verilerin aranabilir tablolar şeklinde düzenlendiği bir veritabanına gönderilir. Bu, gezginin onu hızlı bir şekilde kullanmasını sağlayacaktır. Çoğu blok zinciri, bloklar, adresler, işlemler vb. dahil 24 tablo kullanır. Her satırın, blok zincirinde kullanılan adresler için benzersiz bir tanımlayıcı gibi benzersiz bir kimliği veya anahtarı vardır. Bazıları ise benzersiz bir anahtar oluşturur.
Gezginin kullanıcı arabirimi sunucusu son aşamada, arama terimlerinin girilmesi yoluyla kullanıcıyla etkileşime geçebileceği bir web sayfasına sahip olur. Ayrıca diğer bilgisayarlarla bilgi paylaşmak ve arayüz oluşturmak için bir API hizmeti sağlar. Arka uç sunucusuna sunucu tarafından okunabilir bir biçimde gönderilir ve ardından arka uç sunucusu, arama terimlerine UI sunucusuna yanıt verir. Kullanıcı arabirimi ve API daha sonra web sayfasını HTML olarak tarayıcıya gönderir, böylece kullanıcının yanıtları okunabilir bir hal almış olur.
