Akıllı sözleşme nedir?
Akıllı sözleşme, sözleşme tarafları arasındaki anlaşma koşulları kod satırlarında yer alan ve kendi kendine yürütülen bir sözleşmedir. Akıllı sözleşmeler için esasen, uyumluluğu otomatik olarak doğrulayan ve sözleşme şartlarını sürdüren ve koruyan standart bir kağıt sözleşmenin dijital versiyonudur da diyebiliriz. Akıllı sözleşmeler kavramı, 1994 yılında Amerikalı bir bilgisayar bilimcisi ve dijital para araştırmacısı olan Nick Szabo tarafından ortaya çıkarılmıştır.
Akıllı bir sözleşme, bir blockchain (blok zincir) ağı aracılığıyla yürütülür ve sözleşme kodu, ağı oluşturan birçok bilgisayar tarafından çoğaltılır. Bu, daha şeffaf ve güvenli ulaşım ve sözleşme şartlarının yerine getirilmesini sağlamaktadır.
Ek olarak, akıllı sözleşme kodu blok zinciri ağındaki tüm katılımcılar tarafından doğrulandığından, akıllı sözleşmelerin yürütülmesi için bir aracıya gerek yoktur. Aracıyı sözleşmeden çıkarmak, karşı taraflar için maliyetleri düşürmeye de yardımcı olan bir faktördür.
Akıllı sözleşmeler ve blockchain
Akıllı sözleşmeler kavramı, ilk olarak blockchain teknolojisi fikrine dayanmaktadır. Bu teknolojinin yardımıyla önemli bir yere sahip olan akıllı sözleşmelerin birçok alanda kullanım oranları giderek artıyor. Özellikle iş dünyasında daha güvenli bir iş ortamı sağlayan dev şirketlerin bu teknolojiye olan ilgisi açıkça bilinmekte.
Blockchain, kripto paralarda birbirine bağlanan, büyüyen bir kayıtlar (bloklar) listesinden oluşan merkezi olmayan bir ağdır. Bir blockchain ağı, geleneksel bir veritabanı gibi merkezi bir nokta veya yönetim içermez. Bu alanda depolanan veriler, ağı oluşturan tüm bilgisayarlarla paylaşılır. Bu nedenle ağ olası hatalara veya saldırılara karşı daha fazla savunmalı ve güçlü olacaktır.
Ek olarak, blok zincirinde, aynı kayıt ağdaki diğer makinelerde değiştirilmedikçe bir bilgisayarda bir kayıt değiştirilemez. Blok zinciri aracılığıyla yapılan işlemler, bir zincire bağlı bloklar halinde gruplandırılır. Yalnızca önceki blok tamamlandıktan sonra yeni bir blok oluşturulur. Bloklar doğrusal kronolojik sırada gelir ve her blok bir önceki bloğun kriptografik özelliklerine sahiptir.
Akıllı sözleşmeler nasıl çalışır?
Smart contract (akıllı sözleşmeler) teknolojisi için ilk olarak, sözleşme taraflarının sözleşmenin şartlarını belirlemesi gerekmektedir. Sözleşme şartları tamamlandıktan sonra ise bunlar bir program koduna çevrilir. Temel olarak kod, gelecekteki bir işlemin olası senaryolarını tanımlayan birkaç farklı koşullu ifadeyi temsil etmektedir.
Adım 1: Şartlar ve koşullar koda dönüştürülür.
Kod oluşturulduğunda, blockchain ağında saklanır ve blockchain katılımcıları tarafından kopyalanması sağlanır.
Adım 2: Kod blokta saklanır ve katılımcılar arasında çoğaltılır.
İlk adımın ardından kod, ağdaki tüm bilgisayarlara taşınır ve yürütülür. Sözleşmenin koşulu, blok zinciri ağının tüm katılımcıları tarafından tanınır ve onaylanırsa, ilgili işlem gerçekleşecektir.
Adım 3: Koşul karşılanırsa, ağ bilgisayarları bunun doğru olduğunu doğrular ve işleme izin verir.
